Được tham gia Lễ Tuyên dương Tiến sỹ, Thạc sỹ và trao thưởng cho các cháu học sinh giỏi năm học 2021 - 2022 của dòng họ Nguyễn Văn ở khu Hòa Đình, phường Võ Cường, thành phố Bắc Ninh, chúng tôi thực sự ấn tượng với cách tổ chức của Ban Khuyến học, khuyến tài dòng họ Nguyễn Văn.
Được tham gia Lễ Tuyên dương Tiến sỹ, Thạc sỹ và trao thưởng cho các cháu học sinh giỏi năm học 2021 - 2022 của dòng họ Nguyễn Văn ở khu Hòa Đình, phường Võ Cường, thành phố Bắc Ninh, chúng tôi thực sự ấn tượng với cách tổ chức của Ban Khuyến học, khuyến tài dòng họ Nguyễn Văn.
Thực hiện Chương trình "Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị giai đoạn 2021-2030" ban hành theo Quyết định 387/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Hội Khuyến học Việt Nam ban hành tiêu chí đánh giá, công nhận danh hiệu Dòng họ học tập theo Quyết định số 242/QĐ-KHVN ngày 28/7/2022. Mô hình Dòng họ học tập không chỉ quan tâm đến sự học của học sinh, sinh viên, mà còn nhấn mạnh đến sự học của người lớn với những chỉ số cho điểm rất rõ ràng và cần được quan tâm đúng mức. Thực tế, nhiều dòng họ đã và đang có những hình thức giáo dục, tạo điều kiện cho con em, người lớn trong dòng họ học tập, trao đổi kinh nghiệm nghề nghiệp, văn hóa, ứng xử, làm ăn kinh doanh, phát triển bản thân, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống vật chất và tinh thần trong dòng họ. Đó chính là những yếu tố quan trọng bồi đắp văn hóa tốt đẹp của mỗi dòng họ.
Ở tỉnh Đắk Lắk, từ năm 2014 đến năm 2021, kế thừa và phát huy mô hình Dòng họ khuyến học, mô hình Dòng họ học tập được áp dụng cho cả dòng họ, hội đồng hương có tổ chức Ban khuyến học. Từ năm 2022 đến nay, mô hình Dòng họ học tập được đúc kết kinh nghiệm, nhân rộng ở nhiều địa phương. Đến giữa năm 2024, toàn tỉnh có 816 dòng họ/hội đồng hương có tổ chức Ban Khuyến học; trong đó có 448 dòng họ/hội đồng hương đăng ký xây dựng Dòng họ học tập ( đạt 54,9%), ước đạt danh hiệu Dòng họ học tập có 357 dòng họ/hội đồng hương (ước đạt 43,75%).
Dòng họ Nguyễn Đức xã Phú Xuân, huyện Krông Năng, Ban Khuyến học vận động các gia đình trong dòng họ đoàn kết, hỗ trợ con em có điều kiện thuận lợi trong việc học tập. Nhờ đó, 100% con em trong dòng họ trong độ tuổi đi học đều được đến trường; các cháu thi đua học giỏi, chăm ngoan, lễ phép; 100% người lớn đều đạt chuẩn phổ cập trung học cơ sở và đăng ký xây dựng mô hình Công dân học tập; 100% gia đình trong dòng họ đạt Gia đình học tập và Gia đình văn hóa. Từ năm 2018 đến nay, dòng học Nguyên Đức duy trì danh hiệu Dòng họ học tập và được suy tôn Dòng họ tiêu biểu ở địa phương.
Dòng học Kbuôr, buôn Krông A, xã Ea Tu, thành phố Buôn Ma Thuột có trên 70 gia đình, đã triển khai xây dựng mô hình Dòng họ học tập từ năm 2015. Đến năm 2018, dòng học Kbuôr đã được UBND xã Ea Tu quyết định công nhận là Dòng họ học tập. Từ đó đến nay, mọi người dân trong dòng họ luôn luôn ý thức trách nhiệm học tập suốt đời. Theo đó, mọi người đề đoàn kết, giúp đỡ nhau phát triển kinh tế, không có hộ nghèo; gia đình nào cũng ấm no, hạnh phúc; con cháu học hành tiến bộ; 100% gia đình trong dòng học đạt Gia đình học tập, nhiều gia đình có con vào học đại học, tiêu biểu như gia đình bà H’ Bon Kbuôr, có 4/4 con có trình độ đại học và có việc làm.
Ông Võ Duy Cảnh (bên phải) nhận giải thưởng “học không bao giờ cùng” tại Đà Năng, tháng 7-2023. Ảnh: Thái Anh
Dòng họ Võ Duy, thôn Đồng Tâm, xã Ea Tih, huyện Ea Kar có 32 hộ 55 khẩu và có trên 30 con cháu đang theo học từ trường mầm non đến đại học. Dòng họ đã tích cực hưởng ứng phong trào “ Đắk Lắk thi đua xây dựng xã hội học tập, đẩy mạnh học tập suốt đời”, duy trì phong trào khuyến học, xây dựng Quỹ khuyến học trên 200 triệu đồng. Từ năm 2022 đến nay, Dòng họ duy trì liên tục danh hiệu Dòng họ học tập, có nếp sống văn minh tiêu biểu. Ông Võ Duy Cảnh, 67 tuổi là Trưởng họ tiêu biểu về tấm gương học tập suốt đời, tham dự Lễ tuyên dương những người có thành tích xuất sắc trong phong trào “học không bao giờ cùng” tổ chức tại Đã Nẵng ngày 14/7/2023.
Như vậy, có thể thấy hoạt động khuyến học trong một dòng họ không chỉ dừng lại ở việc thành lập quỹ khuyến học, trao học bổng, tuyên dương khen thưởng người có thành tích học tập tốt hay hỗ trợ học sinh, sinh viên hoàn cảnh khó khăn trong dòng họ được tiếp tục đi học. Khuyến học là sự khuyến khích học tập suốt đời của tất cả mọi người, mọi độ tuổi, ngành nghề, giới tính… để có tri thức mới, hình thành những kỹ năng mới giúp lao động hiệu quả hơn, cuộc sống văn minh, hạnh phúc hơn..
Nếu các dòng học hiểu và thực hiện khuyến học theo nghĩa đó, đồng thời có cách thức tổ chức phù hợp để đạt những chỉ số trong bộ tiêu chí Dòng họ học tập của Trung ương hội Khuyến học Việt Nam đề ra sẽ góp phần xây dựng văn hóa dòng họ tốt đẹp. Qua đó góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng xã hội học tập của đất nước./.